• Dit betreft de meest westelijke van 2 dergelijke structuren, deel uitmakend van origineel 5 structuren die ooit stonden langs de Ringbaan aan de noordkant van het toenmalige vliegveld.

• Kaart: Oude RAF kaart daterend van 13/02/1945 (dus reeds na de bevrijding) van het vliegveld van Maldegem - Erfgoednota IOED Meetjesland.

• Noordoost-kant van het vliegveld.

Functie van de structuur

• Deze structuren staan af en toe beschreven als de pilotengebouwen. Het is een kleine cluster van enerzijds 2 versterkte gebouwen en 3 kleinere structuren voor de opstelling van allicht schijnwerpers of mogelijks ook FLAK-geschut (luchtafweer).
• De 2 grotere structuren waren allicht manschappenstructuren of structuren gebruikt als burelen, opslagruimte, telefooncentrale of eventueel zelfs een beperkte electriciteitskabine.
• Verdere details over hun eigenlijke functie ontbreekt nog altijd tot op heden.

• De gebouwtjes hier beschreven als manschappenruimtes waren intern opgedeeld in een aantal verschillende kamers.
• Deze structuur had slechts 1 toegangsdeur in zuidelijke richting en daarnaast geen enkele echte nooduitgang buiten de aanwezige ramen.
• Bij deze structuur is de opbouw zodanig dat je bij het binnenkomen langs de enige deur, in een kamertje uitkomt met rechts nog eens 1 kamertje en links nog 2 andere, iets grotere ruimtes.
• Alle binnendeuren lagen in 1 lijn zodat ze ongeveer een gang vormden.
• Langs de voorzijde had de structuur in elk van de kamers 1 gelijkaardig raam.
• Op de zijkant rechts was er ook nog 1 raam.
• De wanden waren opgemaakt uit in baksteen gemetste bekistingen (caissons) die daarna werden volgestort met beton of baksteenbrokkenbeton.
• De volledige achterwand, alsook de wand in westelijke richting, hadden geen ramen.
• In de achterwand zitten enkel 2 ventillatiegaten, naar de bovenzijde van wand toe.
• Het plafond is gevormd door een ter plaatse gestorte betonnen plaat, gestort in de vorm van een zadeldak.

Bouwplannen horende bij deze structuur - opgesteld door Kurt Waelbroeck (MKB bunkertours)

• De structuur is allicht vele jaren op het weiland gebruikt geweest als stal voor dieren.
• De laatste jaren is dit echter van gebruik als stal overgegaan in het stapelen van allerlei bouwmaterialen, afslagmiddel voor weides en rommel.
• De structuur was op die manier letterlijk overgegaan in een sluikstort. We spreken hierbij over de situatie zoals zelf gezien tussen 2020 en eind 2022.
• De baksteenwanden van deze structuur zijn opgetrokken in bakstenen caissons die bij de bouw dan zijn opgevuld met beton of betonbrokkenbeton. Bij deze structuur zijn deze wanden nog zeer intact.
• Het linker raam heeft een merkwaardige metalen constructie aan de bovenzijde waarvan op dit moment de functie ook nog onduidelijk is (of was want ze is bij het opruimen vernield).
• Het dak is eveneens ter plaatse gestort en vrij dik gewapend beton, gegoten in de vorm van een vrij plat zadeldak. Dit dak is bij deze structuur zeker nog in zeer goede staat.
• Aan de binnenzijde zijn ook nog de resten te zien van een schouw. Deze restanten zitten waar aan de buitenzijde de zeskantige sokkel te vinden is. Het is dan ook meer waarschijnlijk dat dit gewoon een schouw is dan dat dit een sokkel zou zijn voor het opstellen van een mitrailleur op het dak van deze structuur. Hoe dan in geval van nood dit dak dan vlot bezet zou moeten worden om deze mitrailleur te gebruiken, is alles behalve duidelijk. Er zijn nergens sporen van een eventuele ladder.
• Het meest links raam bevat nog merkwaardig uitstekende ijzeren baren aan de bovenzijde waarvan tot op heden de functie onduidelijk is. Deze werden bij het opruimen zonder zinnige reden mee vernield door de experten die werkten in opdracht van Veneco...
• Van het raam op de rechter zijkant is ook het originele houtwerk nog gedeeltelijk aanwezig.

• 3 van de 4 structuren zijn na WOII nog bewoond geweest door daklozen ten gevolge van de oorlog:
  • Een eerste door de familie Temmerman, zijn vrouw werd Fiene Leie genoemd en ze hadden een zoon Marcel.
  • Een tweede structuur werd bewoond door een zekere De Baere.
  • De 3e structuur door een op Maldegem Kleit wel gekend persoon, namelijk 't Galei
• Relaas van opnieuw 2 gesloopte structuren die eigenlijk nooit gesloopt hadden mogen worden.
• Dit is 1 van de 4 structuren ter hoogte van de huidige Rootweg, vroegere Ringbaan, situatie 2022.
• De aandacht werd op deze structuren gevestigd omdat ze midden in een uitbreidingsgebied kwamen te liggen voor de uitbreiding van de bestaande Industriezone die men dan om het nog wat pijnlijker te maken gaat bestempelen Industriezone Ringbaan. De Ringbaan vormde vroeger letterlijk de randen van het toenmalige vliegveld en kent allicht zelfs bij dat vliegveld zijn ontstaan.
• Toen de gevreesde gele infoborden werden geplaatst in de nabijheid van de 4 structuren, werd ik op dat moment als buitenstaander gecontracteerd omdat nieuwe slopingen verwacht werden.
• Alles hing hier over wat met de site ging gebeuren in een waas van onduidelijkheid en niemand wou expliciet zeggen wat het lot van de structuren zou worden. Men speelde zeer vlotjes steeds de zwarte Piet door, bij wie men ook informeerde.
• Dat er in die gevallen weinig interesse was in 4 in niet al te denderende vorm verkerende WOII structuren mag duidelijk zijn. Als er dan bijkomend nog eens 3 van de 4 op dat moment nog het uitzicht hadden van een sluikstort en de vierde dit van een zeer lang niet meer gebruikte en vooral niet meer gekuiste stal, speelde dit niet in hun voordeel om ze te bewaren.
• Zelf had ik vrij snel door dat alles dat sloping van deze structuren in de hand zou werken, met plezier zou misbruikt worden om ze ook effectief gesloopt te krijgen.
• Ondanks dat er van de IEOD Meetjesland een negatief advies was gegeven voor sloop, hingen er in 2021 toch al de eerste geruchten rond dat de voorkeuren uitgingen naar slopen van de 4 nog aanwezige structuren.
• Ook moet je dan als zo vaak opnieuw vaststellen dat het aantal protestberichten dat de gemeente Maldegem bereikten om sloping van deze structuren te vermijden, opnieuw zeer beperkt waren. Mensen schrijven door de band wel heel graag volledig Facebook vol maar als hun protest effectief op officiële wijze nodig is, blijf je heel vaak de enige over die dit ook effectief doet. Dit was ook de situatie nu op Maldegem.
• Als protest om toch duidelijk te maken dat de situatie waarin de structuren zich op dat moment verkeerden niet zo hopeloos was dan dat men het allicht graag hadden op dat moment (3 sluikstorten en een vuile stal), heb ik zelf eens zonder toelating het heft in eigen handen genomen en op de zondagnamiddag van 27 maart 2021 eens de meest westelijke structuur Mal 08, de structuur om een schijnwerper of FLAK-geschut te plaatsen meer westelijk van de site, volledig als soloproject (zonder hulp) geruimd.
• Op de melding op mijn Facebookpagina van die situatie kreeg ik dan deze reactie van de firma Veneco die het dus zou dienen op te nemen voor jullie erfgoed. Eerst kreeg ik een telefoontje met de melding dat Veneco niet gediend was met wat ik daar had aangericht (opruimen van een structuur die ze liever gesloopt zagen, was niet ingepland). Hieronder hun zeer vriendelijke schrijven nadat ik er eerder al eens een toon vriendelijker werd voor opgebeld:

  Geachte heer,

  In aansluiting op ons telefonisch bericht, hierbij ook bericht via mail.

  Wij hebben doorgekregen dat u in één van de bunkers aan de Ringbaan in Maldegem werken heeft uitgevoerd.
  Deze site is in eigendom van Veneco.
  Veneco heeft u geen opdracht gegeven, noch toestemming gegeven om daar enige handeling of werken uit te voeren.

  Wij verzoeken u dan ook met aandrang om deze site niet meer te betreden en verdere handelingen uit te voeren, zonder voorafgaandelijke  toestemming van Veneco.

  Wij stellen u aansprakelijk voor eventuele kosten die wij hebben door uw handelingen.

  Nxxx Vxx Rxxxxxxxx

  Senior Projectcoördinator Veneco

• Dit dringende contact was allicht bijkomend met spoed gedaan omdat er ondertussen ook al een vervolgopruiming was voorzien met eveneens sympathisanten van de site om ook de andere 3 structuren volledig te ruimen enkele dagen later.
• Dit is dan onder andere door deze dreigingen van hun kant niet uitgevoerd mits dat ze de kans zouden bieden het project en vooral het idee van de sloop eens te herbekijken.
• Eerlijk gezegd krijg ik het zelf op mijn heupen als je dient vast te stellen dat ze over diezelfde locaties ganse boeken in hun erfgoeddossiers vullen in opdracht van Veneco over een in de buurt gevonden scherf uit de Oertijd maar je amper een half woord terugvindt over de nog boven de grond aanwezige structuren van het toenmalige Duitse WOII vliegveld Fliegerhorst Maldeghem... Nochtans stonden deze structuren zonder te graven zichtbaar boven de grond maar had men daar om deze te bewaren allicht weinig zin. Het viel iets te fel op dat men ze liever kwijt dan rijk was.
• Ik blijft het persoonlijk totaal niet kunnen, en deze opmerking handelt niet alleen over wat zich hier in Maldegem afgespeeld heeft, dat GANSE projecten van kop tot teen worden toegekend aan een firma zoals Veneco. Ze zijn er in die gevallen letterlijk heer en meester in en doen letterlijk wat ze het liefst doen (en lees vooral wat het meeste financieel nut voor hen oplevert). Zeker als ze binnen die all-in projecten ook nog zelf eens de leiding hebben over alles dat het Archeologisch gedeelte aangaat, weet je vooraf al hoeveel daarvan zal terrecht komen. Wat ik wil zeggen is dat het steeds verplicht zou moeten worden dat zeker het archeologisch onderzoek VOLLEDIG gescheiden gebeurt van de rest van het project. De firma's die dit uitvoeren zouden NOOIT onderlinge financiële belangen mogen hebben en zouden volledig onafhankelijk van elkaar hun taken moeten doen. In de huidige situatie zijn letterlijk JAGER en BOSWACHTER dezelfde.
• Om het misschien lelijk te zeggen, ze hebben meer te verdienen met deze gronden mee te verkavelen binnen deze industriezone dan dat ze bijkomend binnen deze industriezone bewaard worden als erfgoed. Op dat gebied zijn dergelijke firma's letterlijk 'vergif" voor ons erfgoed op dit moment... Voor alle duidelijkheid, ik kan u nog meer gelijkaardige giftige dossiers bezorgen indien gewenst.
• Waarom is een dergelijk onderzoek op dat moment niet in de leidende handen van een dienst als de "Dienst Onroerend Erfgoed"? Heelaas zijn al deze diensten ondertussen ook vergaan tot niet meer dan nutteloze papierwinkels en lege dozen die als puntje bij paaltje komt, zelfs geen adviezen meer geven als die structuren op dergelijke momenten niet al officieel beschermd zijn. Voor alle duidelijkheid, het beschreven zijn door hun diensten van die zaken heeft op die momenten ook geen enkele beschermende waarde...
• Het is erg om zeggen maar dergelijke dreigende slopingen komen tegenwoordig sneller in de mailbox van www.bunkergordel.be terecht dan dat ze zelfs ter ore komen van een dienst als de Dienst Onroerend Erfgoed.
• Uiteindelijk heeft het ganse protest er wel toe geleid dat er van de website uit nog een tweede poging is ondernomen om voor deze 4 structuren die al ten dode waren opgeschreven ondertussen (er was al officieel beslist ze te slopen tegen alle adviezen in), misschien dan toch eens de kerk in het midden te proberen houden.
• Het betroffen hier uiteindelijk 2x 2 ongeveer gelijkaardige structuren. Er is kunnen bekomen uiteindelijk van elk van de types 1 structuur te bewaren. Tot mijn spijt was dit op de duur nog het enige mogelijke alternatief dat uiteindelijk is aanvaard.
• Enerzijds is positief dat dan toch 2 structuren bewaard zijn gebleven die in feite gesloopt gingen worden, anderzijds is zeker een nog unieke 2e manschappenbunker die qua opbouw toch vrij verschillend was met deze die er nog staat, wel degelijk gesloopt. Ook dat betrof een unieke structuur in Europa alleen al door zijn geïmproviseerde opbouw met typische snelbouw betonblokken. Je blijft u dus afvragen waarom uiteindelijk niet die 4 structuurtjes konden bewaard worden maar helaas, het was dat of niets meer.
• Hopend op jullie begrip, ik had ze liever ook nog alle 4 blijven zien staan.
• 2 van de 4 structuren die op deze locatie dus nog stonden in november 2022, werden kort nadien, nadat wel alles nog eens specifiek officieel was leeggemaakt om in detail geprospecteerd te worden door onder andere www.bunkergordel.be en nog enkele andere met dit thema begane organisaties zoals MKB bunkertour. Het valt zelfs niet te snappen dat diensten als Dienst Onroerend Erfgoed de op dat moment leegstaande structuren niet eens bijkomend is komen prospecteren... Zegt dat genoeg?
• Deze bij alle vorige prospecties zeer rommelige structuren, werd toen wel volledig geleegd van alle rommel, een van de weinige positieve noten in wat zich hier op dit gedeelte van het vliegveld heeft afgespeeld.
• Eind november 2022 werden dus nog eens 2 van de toen nog 4 aanwezige structuren bijkomend gesloopt..
• Deze manschappenstructuur werd alvast voorlopig bewaard.

Oudere foto's

Oudste foto's van deze structuur, daterend van rond 1991 - Bron onbekend

2002 - 10 jaar later - Collectie Geert Beelaert

tussen 2002 - 2007 - Collectie Geert Beelaert

2007 - Collectie Tristan Cools

2009 - Google Streeview

2020 tot voor november 2022 - Eigen prospecties van de toen nog niet geruimde structuur.

27 maart 2021 - Op dat moment konden onderstaande restanten van ijzerhoudende materialen gespot worden in de directe nabijheid van deze structuur.

19 November 2022 - Laatste volledige prospectie van toen nog 4 aanwezige structuren met medeweten van Maldegem en Veneco, voor 2 van de 4 structuren zouden gesloopt worden.

Specifieke bijkomende interessante bronnen:

• Archeologienota over Maldegem Ringbaan - DL&H bvba (2017)
• Maldegem Vliegplein - Luchtfotografisch onderzoek Vliegplein Maldegem - De Logi & Hoorne bvba - dr. B. Stichelbaut (2017)
• MKB bunkertours voor bijkomende info van deze Duitse structuren en de bijhorende plannen.
• Info over gebruik van bunkers als noodwoning na WOII door Aimé Geirland